UNITED STATES – Sumailalim sa mahigpit na US medical licensing exam ang artificial intelligence system na ChatGPT.

Kasunod nito, nakakuha ang naturang AI system ng passing o near passing result.

“Reaching the passing score for this notoriously difficult expert exam, and doing so without any human reinforcement, marks a notable milestone in clinical AI maturation,” pagbabahagi ng mga may-akda ng pag-aaral na inilathala sa PLOS Digital Health journal.

“These results suggest that large language models may have the potential to assist with medical education, and potentially, clinical decision-making,” sinabi pa nila.

Ang ChatGPT ay bagong teknolohiya kung saan maaari nang makagawa ng essay, tula at programming code sa loob lamang ng ilang segundo.

Binuo ito ng California-based startup na itinatag noong 2015, ang OpenAI.

Noong 2019, isa ang Microsoft sa namuhunan ng $1 billion sa OpenAI at pumirma ng panibagong multi-billion deal sa nasabing kompanya.

Sa naturang pag-aaral para sukatin ang performance ng ChatGPT, nagkaroon ng three-part licensing exam na kinuha rin ng mga medical students at physicians-in-training sa Estados Unidos.

Kabilang sa standardized exam ay ang kaalaman sa iba’t ibang medical disciplines mula sa basic science hanggang sa biochemistry, diagnostic reasoning at bioethics.

Sinuri sa 350 ng 376 public questions ng 2022 version ng exam ang naturang AI system, at hindi ito sumailalim sa anumang pagsasanay bago ang naturang pagsusulit.

Kasunod nito, nagresulta ang ChatGPT sa score sa pagitan ng 52.4 percent at 75 percent sa tatlong bahagi ng exam.

Samantala, ang passing grade dito ay nasa 60%.

Ayon sa pag-aaral, ang unang bahagi ng exam na nakatutok sa basic science and pharmacology, ay karaniwang pinag-aaralan ng mga medical students ng 300 hanggang 400 oras.

Ang ikalawang bahagi naman ay karaniwang kinukuha ng mga
fourth-year medical students at nakatuon sa clinical reasoning, medical management at bioethics.

Sa huling bahagi naman ng pagsusulat, para naman ito sa mga manggagamot na nakakumpleto ng hanggang anim na buwan o isang taon ng postgraduate medical education.

ChatGPT may pass the exam, but Med-PaLM is able to give advice to patients that is as good as a professional GP,” sinabi ni Simon McCallum, senior lecturer ng software engineering sa Victoria University sa Wellington, New Zealand.

“Society is about to change, and instead of warning about the hypochondria of randomly searching the internet for symptoms, we may soon get our medical advice from Doctor Google or Nurse Bing.” RNT/JGC

MANILA, Philippines – Itinanghal ang Quezon City bilang top online dating hostpot sa bansa ngayong 2022 ng Tinder.

Sa inilabas na Year in Swipe, Quezon City ang target ng mga Pinoy users na makapaghanap ng makikilala sa pamamagitan ng Passport feature ng naturang application.

Pumangalawa ang Cebu City sa list of “Top 10 local cities to passport to in 2022” ng Tinder, sinundan ng Baguio, Davao, Dasmariñas in Cavite, Taguig, San Pedro sa Laguna, Iloilo, Bacolod, at Olongapo.

Sa pangkabuuan naman, itinuturing na most “passported” na destinasyon ang London, England na sinundan ng Los Angeles at New York City sa Estados Unidos, at Melbourne at Sydney ng Australia.

Nasa ikapito ng listahang ito ang Quezon City, sinundan ng Toronto, Canada; Seoul, South Korea; Chicago at San Diego sa US. RNT/JGC

MANILA, Philippines – Matagumpay na naakyat ni Atty. Iluminada Vaflor Fabroa ang tuktok ng pinakamataas na bundok sa Pilipinas, ang Mount Apo nitong Huwebes, Disyembre 1 sa pamamagitan ng Kapatagan, Digos City trail sa Davao del Sur.

Dahil dito ay siya na ang maituturing na oldest woman sa bansa na nakaakyat sa tutok ng naturang bundok.

Ayon kay Digos City Tourism Officer Perla May Griffin, aminadong nahirapan si Fabroa sa pag-akyat at umaasa umano ito na mapabubuti pa ang trail ng Mount Apo katulad ng sa Mount Pulag na naakyat na rin nito.

“She said, ‘Kung kaya mo pa mag-climb. Go, climb!’,” ani Griffin.

“According to her, kung buhay pa siya next year, aakyatin niya pa ang Mount Everest base camp,” dagdag pa niya.

Si Fabroa, isang retired director ng Commission on Audit at CPA-lawyer mula Cavite, ay nagdiwang ng kanyang ika-82 kaarawan sa campsite ng bundok kasama ang kanyang manugang at apo.

Noong Setyembre lamang ay itinanghal naman na pinakamatandang tao na nakaakyat sa Mount Apo ay ang 83-anyos na magsasaka. RNT/JGC

Ang pag-ipon ay isa sa mga pinakamahalagang habits na dapat simulan sa murang edad pa lamang. Ang pagkakaroon ng ipon ay isang mabisang paraan upang makamit ang financial security at mapaghandaan ang anumang pangyayari sa buhay tulad ng sakuna, pag-reretiro, at edukasyon ng anak o kapamilya.

Ngunit ayon sa pinakahuling report ng Financial Inclusion Survey ng Bangko Sentral ng Pilipinas, pumalo sa 47% o halos kalahati ng adult population sa Pilipinas ang hindi nag-iipon. Kaya naman narito ang ilan sa mga tips para gabayan ang mga Pilipino, lalo na ang mga minimum wage earners, para makapagsimulang mag-ipon.

I-monitor ang cashflow

Ang pagba-budget ay mahalaga upang makita ang inyong cash flow. Sa pamamagitan ng pag-monitor ng pumapasok na pera at ng expenses, mas madaling malaman kung bakit kulang, sakto lamang, o sobra ang inyong budget sa pang araw-araw.

Gumawa ng listahan ng gastusin na naaayon sa inyong budget para maiwasang kapusin. Mahalaga rin na tingnan kung ang inyong binibili ay “needs” ba talaga at hindi lamang puro “wants.” Pwede namang gumastos paminsan-minsan pero siguraduhin na kakayanin ito ng inyong budget.

Tingnan din kung pwede pang mas mapababa ang inyong gastusin tulad ng konsumo sa tubig at kuryente. Gawin ang mga power at water conservation tips at kung kaya, gumamit ng mga power-saving at water-saving na appliances sa bahay para mas makatipid sa bills.

Maghanap ng dagdag na kita

Isa sa mga dahilan ng kawalan ng ipon ng mga Pilipino ang hindi sapat na kita.

Pag-aralan kung kailangan ng dagdag na mapagkakakitaan, lalo na kung marami ang inyong gastusin at hindi sumasapat ang inyong income. Maaring magsimula ng maliit na negosyo na pwedeng gawin pagkatapos na inyong trabaho katulad ng sari-sari store o pagbebenta ng street food sa inyong lugar.

Magtabi ng emergency fund

Gustuhin man o hindi, may mga challenges na darating sa ating buhay. Sa oras ng sakuna o problema sa kalusugan, mahalaga na mayroon tayong perang magagamit mula sa ipon at hindi aasa ng buo sa utang lamang.

Ang pagbubukas ng savings account sa bangko ay makakatulong para maitabi at ma-monitor nang maigi ang inyong pera. Ang BanKo, a wholly-owned subsidiary of BPI, ay mayroong abot-kayang savings account, ang PondoKo Savings, para sa mga gustong magsimulang mag-ipon.

Sa halagang P200 lamang (o P50 para sa initial deposit at P150 for debit card), maaari nang magkaroon ng bank account at makapag-ipon para sa inyong future. Sa PondoKo, isang valid ID lang ay sapat na. Hindi rin kailangan ng maintaining balance, kaya kahit magkano ang ipon mo, pwedeng-pwede.

May discount din sa load sa kahit anong network kapag maglo-load gamit ang BanKo Mobile app. Pwede rin itong gamitin para magbayad ng kuryente, tubig, cable, at iba pa, kaya hindi na kailangan lumabas at pumila nang matagal. Pwede na ring magpadala sa kapamilya kahit anong araw at kahit anong oras gamit ang app.

Magbayad ng utang on time

Hindi maiiwasan na minsan ay magkaroon ng utang. Mahalagang siguraduhin na ang inyong inuutang ay kayang bayaran at pasok sa inyong budget. Dapat ay gamitin din ang loan nang mabuti upang hindi ito maging dagdag sa inyong aalalahanin. Imbis na magbayad ng malaking interes, mag-save na lamang sa inyong PondoKo account para sa future.

Gawing desisyong pampamilya ang pagiipon

Ang pagkakaroon ng positibong mindset sa usaping pang-pinansyal ay mahalagang susi upang mas madaling maabot ang inyong mga financial goals. Ang pagpapahalaga ng bawat miyembro ng pamilya sa inyong finances ay makakatulong sa paggawa ng mga wais na desisyon araw-araw.

Makakatulong din ang pagbabasa at panonood ng iba pang financial education materials upang matulungan kayo sa pag-manage ng inyong pera.

Tuwing Marso, ipinagdiriwang natin ang “Fire Prevention Month.”

Ito kasi ang pinakamainit na buwan dito sa Pilipinas kaya naman karamihan ng insidente ng sunog, nangyayari rin sa panahong ito.

Pero habang tumatagal, painit nang painit ang panahon kaya naman kahit Abril na, sunod-sunod na insidente pa rin ng sunog ang naitatala sa buong bansa.

At sa tuwing napag-uusapan ang sunog, madalas nating marinig sa matatanda na, ‘hindi bale nang manakawan, wag lang masunugan.’

Kapag kasi nasunugan ka, wala itong ititira sa mga ari-arian mo at pwede pang mapahamak pati ang pamilya mo.

Kaya kung takot kang masunugan, narito ang ilang paraan para manatiling ligtas mula sa sunog:

1. Regular na inspeksyunin ang mga linya ng kuryente. Ugaliin nating i-check parati ang ating mga wires at kung may sira o tuklap, palitan agad dahil posible itong pagmulan ng sunog. Magpatingin din sa lisensyadong electrician kada dalawang taon.

2. Iwasan ang octopus connection. Huwag magsaksak ng maraming appliances sa iisang saksakan ng kuryente.

3. Huwag gumamit ng extension cord para sa mga kagamitang malakas komonsumo ng kuryente gaya ng aircon, regrigerator, plantsa, induction cooker at rice cooker.

4. Inspeksyunin lagi ang tangke ng gasul. Kapag may butas, singaw o leak ang hose ng lpg tank, palitan agad.

5. Huwag magja-jumper. Ang iligal na koneksyon ng kuryente ang isa sa kadalasang pinagmumulan ng sunog. Ang pagja-jumper ay pagnanakaw ng kuryente at labag ito sa Republic Act 7832 o Anti-Pilferage of Electricity and Theft of Electric Transmission Lines/Materials Act of 1994.

6. Huwag maninigarilyo sa kama, sofa o malapit sa kurtina. Iwasang manigarilyo kung saan pwedeng pumatak ang upos sa mga bagay na madaling masunog. Agad na itapon ang upos na wala nang sindi. Mainam na sa labas na lamang ng bahay manigarilyo.

7. Ilayo sa mga bata at huwag hayaang mapaglaruanang mga bagay na maaaring pagmulan ng sunog gaya ng kandila, posporo, lighter, at mga kemikal na madaling magliyab.

8. Mag-invest sa fire extinguisher. I-pwesto ang fire extinguisher sa mga high risk area ng tahanan gaya ng kusina, kwarto, sala at garahe. RNT/ JCM